Jak rozpoznać pierwsze objawy rozwoju jaskry?

Jaskra to poważna choroba oczu, która może prowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku, jeśli nie zostanie wcześnie wykryta. Pierwsze objawy często są subtelne i łatwe do przeoczenia, dlatego regularne badania wzroku są kluczowe. Dowiedz się, na co zwracać uwagę, aby szybko zareagować i chronić swoje zdrowie.

Czym jest jaskra?

Jaskra charakteryzuje się stopniowym uszkodzeniem nerwu wzrokowego, który odpowiada za przesyłanie obrazów do mózgu. Głównym czynnikiem ryzyka jest wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, choć jaskra może występować także przy normalnym ciśnieniu oka. Nieleczona jaskra prowadzi do nieodwracalnych zmian w polu widzenia, a w najcięższych przypadkach do całkowitej utraty wzroku. Wykrycie jaskry we wczesnym stadium ma kluczowe znaczenie dla zahamowania jej postępu, dlatego regularne badania oczu są niezwykle istotne.

Rodzaje jaskry – pierwotna, wtórna, wrodzona

• Jaskra pierwotna – najczęściej diagnozowany typ, rozwija się bez wyraźnych zewnętrznych przyczyn, zwykle jako efekt naturalnego procesu starzenia się oka.
• Jaskra wtórna – pojawia się jako powikłanie innych schorzeń oczu, takich jak zapalenie tęczówki, urazy mechaniczne lub długotrwałe stosowanie leków sterydowych.
• Jaskra wrodzona – rzadka forma choroby, wynikająca z wad rozwojowych układu oka, która może być diagnozowana już u noworodków i małych dzieci.

Jaskra jest trudna do wykrycia, ponieważ jej pierwsze objawy mogą być subtelne i często pozostają niezauważone przez pacjenta. Dlatego tak ważne jest regularne przeprowadzanie badań kontrolnych, zwłaszcza u osób z grupy ryzyka.

Najczęstsze objawy jaskry

Widzenie tunelowe i zaburzenia pola widzenia

Jaskra powoduje stopniowe zwężenie pola widzenia, co prowadzi do tak zwanego widzenia tunelowego. Osoby dotknięte tą dolegliwością mogą doświadczać zaburzeń widzenia, w tym trudności z zauważaniem obiektów po bokach, co jest typowym objawem zaburzeń widzenia peryferyjnego. W miarę postępu choroby pogorszenie widzenia na obrzeżach pola widzenia staje się coraz bardziej zauważalne.

Aureole wokół źródeł światła

Chorzy często zgłaszają widzenie kolorowych aureoli wokół źródeł światła, szczególnie w nocy. Jest to jeden z objawów wskazujących na zaburzenia widzenia, które mogą wpływać na jakość życia i zdolność do funkcjonowania w słabym oświetleniu.

Ból i zaczerwienienie oka

Ból oka, towarzyszące mu zaczerwienienie oraz uczucie ciężkości mogą być sygnałem ostrzegawczym jaskry. Zaburzenia widzenia peryferyjnego mogą współwystępować z tymi objawami, co dodatkowo utrudnia diagnozę w początkowym stadium choroby.

Mroczki jaskrowe

Mroczki, czyli ciemne plamy w polu widzenia, są kolejnym charakterystycznym objawem. Mogą być trudne do zauważenia w początkowej fazie choroby, jednak ich obecność wskazuje na postępujące zaburzenie widzenia. Wraz z ograniczeniem pola widzenia mroczki stają się bardziej wyraźne, zwłaszcza u osób z zaawansowaną jaskrą.

Wczesne objawy jaskry

Jaskra rozwija się powoli i może pozostawać bezobjawowa przez wiele lat. Pierwsze symptomy mogą być subtelne, takie jak lekko rozmazany obraz, okresowe zaczerwienienie oczu czy problemy z adaptacją wzroku w ciemności. Dlatego też regularne badania okulistyczne są kluczowe, aby wykryć zmiany zanim wystąpią trwałe uszkodzenia. Wczesne wykrycie daje szansę na zahamowanie postępu choroby i zachowanie wzroku.

Ostry atak jaskry

Objawy ostrego ataku

Ostry atak jaskry to stan nagły, który wymaga pilnej interwencji medycznej. Objawy jaskry ostrej mogą obejmować silny, pulsujący ból oka, który często promieniuje do okolic głowy, co może być mylnie interpretowane jako migrena. Inne charakterystyczne objawy to nudności, wymioty, nagłe i znaczące zamglone widzenie oraz widzenie wyraźnych, kolorowych aureoli wokół źródeł światła. Te symptomy rozwijają się gwałtownie i są efektem nagłego wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Kiedy należy szukać pomocy medycznej?

Jeśli zauważysz powyższe objawy jaskry ostrej, natychmiast skontaktuj się z lekarzem okulistą lub zgłoś się na oddział ratunkowy. Ostry atak jaskry może prowadzić do trwałego uszkodzenia nerwu wzrokowego i całkowitej utraty wzroku w ciągu kilku godzin, jeśli nie zostanie szybko leczony. Nawet krótkie opóźnienie w udzieleniu pomocy może mieć nieodwracalne konsekwencje dla zdrowia oczu.

Czynniki ryzyka i przyczyny objawów jaskry

Wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego

Głównym czynnikiem ryzyka rozwoju jaskry jest podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe. Powstaje na skutek zaburzenia w odpływie cieczy wodnistej, która naturalnie krąży w przedniej komorze oka. Jeśli odpływ cieczy wodnistej zostaje zablokowany lub utrudniony, dochodzi do wzrostu ciśnienia, co powoduje ucisk na nerw wzrokowy. Ten długotrwały nacisk prowadzi do nieodwracalnego uszkodzenia struktury nerwu wzrokowego.

Uszkodzenie nerwu wzrokowego

Postępujące uszkodzenie nerwu wzrokowego jest kluczowym mechanizmem powodującym utratę wzroku w jaskrze. Gdy proces ten nie zostanie w porę zahamowany, może dojść do zaniku nerwu wzrokowego – stanu, w którym nerw traci zdolność przesyłania impulsów z oka do mózgu, co prowadzi do trwałej utraty widzenia. Choroba nerwu wzrokowego postępuje stopniowo, często niezauważenie, aż do momentu, gdy zmiany w polu widzenia stają się zauważalne.

Inne czynniki ryzyka – wiek, genetyka, choroby współistniejące

Wiek powyżej 40 lat, obciążenie genetyczne (np. występowanie jaskry w rodzinie), cukrzyca, nadciśnienie tętnicze oraz inne choroby przewlekłe dodatkowo zwiększają ryzyko zachorowania.

Diagnostyka jaskry

Wykrycie choroby w początkowym etapie jest możliwe dzięki kompleksowej diagnostyce jaskry, która obejmuje pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, badanie kąta przesączania oraz szczegółową ocenę struktur oka za pomocą OCT i perymetrii. Regularne badania okulistyczne są niezbędne, szczególnie dla osób z grupy ryzyka.

Badanie OCT i perymetria komputerowa

Optyczna koherentna tomografia (OCT) oraz badanie pola widzenia (perymetria komputerowa) są kluczowe w wykryciu jaskry, szczególnie we wczesnym stadium. OCT pozwala na dokładną ocenę struktury nerwu wzrokowego oraz warstwy włókien nerwowych siatkówki, co pomaga zidentyfikować pierwsze oznaki choroby. Z kolei perymetria komputerowa wykrywa ubytki w polu widzenia, które są charakterystyczne dla zaawansowanego stadium jaskry.

Gonioskopia i pachymetria

Gonioskopia to badanie, które umożliwia ocenę kąta przesączania w oku – struktury odpowiedzialnej za odpływ cieczy wodnistej. Zaburzenia w funkcjonowaniu tego obszaru mogą prowadzić do podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego, co jest jednym z głównych czynników ryzyka jaskry. Pachymetria natomiast mierzy grubość rogówki, co jest istotne, ponieważ jej grubość wpływa na dokładność pomiaru ciśnienia w oku i interpretację wyników.

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego

Tonometria, czyli pomiar ciśnienia oka, jest podstawowym badaniem w diagnostyce jaskry. Podwyższone ciśnienie wewnątrzgałkowe może świadczyć o zaburzeniach w odpływie cieczy wodnistej i wskazywać na ryzyko rozwoju choroby. Regularne monitorowanie tego parametru ma kluczowe znaczenie dla wczesnego wykrycia jaskry i zapobiegania jej powikłaniom.

Leczenie jaskry

Krople do oczu i leczenie farmakologiczne

Najczęściej stosowaną formą leczenia w początkowych stadiach jaskry są krople do oczu zmniejszające ciśnienie wewnątrzgałkowe. Działają one poprzez redukcję produkcji cieczy wodnistej lub poprawę jej odpływu z oka, co pomaga zapobiec dalszemu uszkodzeniu nerwu wzrokowego. Leczenie farmakologiczne może być skuteczne, ale wymaga regularnego stosowania i kontroli okulistycznej.

Zabiegi laserowe – irydotomia i trabekuloplastyka

Gdy terapia farmakologiczna okazuje się niewystarczająca, często stosuje się laserowe leczenie jaskry.

• Irydotomia laserowa to zabieg polegający na wykonaniu małego otworu w tęczówce za pomocą lasera. Poprawia on przepływ cieczy wodnistej między komorami oka, co pomaga obniżyć ciśnienie wewnątrzgałkowe, szczególnie w jaskrze zamkniętego kąta.
• Trabekuloplastyka laserowa ma na celu usprawnienie odpływu cieczy wodnistej przez siateczkę beleczkową, co pozwala skutecznie obniżyć ciśnienie wewnątrzgałkowe w jaskrze otwartego kąta.

Chirurgiczne metody leczenia – trabekulektomia i inne operacje

W przypadkach, gdy leczenie farmakologiczne i laserowe nie przynosi oczekiwanych rezultatów, konieczne może być leczenie operacyjne jaskry.

• Trabekulektomia jest jedną z najczęściej wykonywanych operacji. Polega na utworzeniu nowych dróg odpływu cieczy wodnistej z oka, co pomaga obniżyć ciśnienie wewnątrzgałkowe i chroni nerw wzrokowy przed dalszym uszkodzeniem.
• Chirurgiczne leczenie jaskry może również obejmować wszczepienie implantów drenażowych.

Profilaktyka jaskry – jak zapobiegać rozwojowi choroby?

Najważniejszym krokiem w profilaktyce jaskry są regularne badania okulistyczne. Zaleca się coroczne wizyty u okulisty, szczególnie dla osób z podwyższonym ryzykiem. Wczesne wykrycie zmian może zapobiec poważnym konsekwencjom. Ważne jest także unikanie czynników ryzyka, takich jak palenie tytoniu czy niewłaściwa dieta.

W Visus Gdańsk oferujemy kompleksową diagnostykę jaskry, wykorzystując nowoczesny sprzęt i doświadczenie naszych specjalistów. Umów się na wizytę już dziś i zadbaj o zdrowie swoich oczu, zanim pojawią się nieodwracalne zmiany.